Astım Nedir?
Astım hava yollarının çevresel etkenlere karşı aşırı duyarlı olmasıdır. Hava yollarında ve hava yollarını döşeyen mukoza denilen zarda şişme söz konusudur. Bu şişme, zaman zaman hava akımını engelleyerek solunum sıkıntısına neden olur. Bu dönemlere astım nöbetleri denir.
Alerjik Astım Nedir?
Alerjik astım özellikle bahar ve yaz mevsiminde görülür. Özellikle toplumun yaklaşık yüzde 20- 25’ini etkileyen ve kadınlarda yaygın olarak rastlanan alerjik nezle, tedavi edilmediği takdirde astıma neden olabilir. Alerjiler; alerjen adı verilen, havada bulunan, küçük partiküllere karşı burnun verdiği anormal yanıt sonucu gelişir. Bazı insanlarda bu partiküller akciğerlerde alerjik astım, gözlerde de alerjik konjonktiviteye neden olabilir. Alerjilerin meydana gelmesinde çevresel faktörler ve genetik yatkınlık büyük rol oynamaktadır.
Astım Belirtileri Nelerdir?
Astım hava yollarının tıkanmasının neden olduğu ataklar halinde kendini gösterir. Astım belirtileri genellikle; öksürük, nefes darlığı, hırıltılı nefes alıp verme ve göğüste sıkışma hissidir. Astım belirtilerinin astım tanısı konulmasına yardımcı olan özellikleri ise; tekrarlayıcı olmaları, gece ve sabaha karşı ortaya çıkmaları, bazı alerjen maddelere maruz kalınması veya egzersiz sonrası tetiklenmeleridir. Bu belirtiler ataklar arasında ortaya çıkmaz ve astım hastaları ataklar arasında kendilerini iyi hisseder. Astım tanısı, detaylı hasta öyküsü, muayene bulguları ve solunum fonksiyon testleri ile konulmaktadır.
Genel astım belirtileri ise şöyledir;
• Öksürük (genellikle kuru ve krizler halindedir gece uykuda uyandırabilir.)
• Hırıltılı solunum
• Göğüste tıkanıklık ve sıkışma hissi
• Soluk alıp verirken ıslık sesi
• Nefes darlığı
Astıma Neden Olan Risk Faktörleri
Astım hastalığı için risk faktörleri kişiye ve çevresel faktörlere göre değişebilir. Buna göre astıma hastalığında risk faktörleri şöyle sıralanabilir;
• Ailede astım hastalığının olması,
• Marangozluk, doğramacılık, mobilyacılık, fırıncılık, kuaförlük, sağlık personeli, veterinerlik, kümes hayvanı yetiştiriciliği, kaynakçılık, dökümcülük, çiftçilik, plastik/kauçuk/kimya/ilaç endüstrileri, çay/tütün üretimi, demiryolu işçiliği, itfaiyecilik, kuru temizleyicilik, temizlik işçiliği gibi bazı meslekler,
• Bebeklik döneminde alerjen maddelere fazlasıyla maruziyet,
• 2 yaşından itibaren ağır solunum yolları rahatsızlıkları geçirmek,
• Gebelikte annenin sigara içmesi (bebek için risk faktörü),
• Ebeveynlerde sigara kullanımı,
• Anne karnındayken bebeğin yetersiz beslenmesi ve düşük tartılı doğması
Astımda Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
Astım belirtileri sürekli tekrarlıyorsa vakit kaybetmeden doktora başvurulmalıdır.
• Öksürük, hırıltı, göğüste sıkışma hissi gibi şikayetler haftada birden daha sık ortaya çıkıyorsa,
• Şikayetler gece uykudan uyandırıyorsa,
• Konuşmakta zorluk varsa,
• Dudak ve tırnaklarda morarma varsa,
• Kalpte aşırı çarpıntı ve nabızda hızlanma varsa,
• Yürümede zorluk varsa, en kısa zamanda göğüs hastalıkları uzmanına başvurulmalıdır.
Solunum Sistemi Hastalıkları
Solunum sistemi ve bağlantılı organlarda gelişen ve ortaya çıkan hastalıklar solunum sistemi hastalıkları olarak adlandırılmaktadır. Halen ondan fazla solunum sistemi hastalığı bulunmaktadır. Solunum sistemi hastalıklarının tamamına iltihabi hastalık olarak yaklaşılmaktadır.
Bu iltihapların nasıl oluştuğuna bakılacak olursa çoğunun vücudun genel sağlık durumun bozan enfeksiyon, bakteri, virüs gibi halk dilinde mikrop olarak adlandırılan tıp literatüründe mikroorganizma olarak tabir edilen hastalık yapıcı küçük küf, mantar vs. yapıların solunum yolu ile vücuda girmesi ile solunum sistemi hastalıkların tuttuğu organda oluştuğu ve bu organın adıyla birlikte adlandırıldığı görülmektedir. Tıbben ispat edilmiş ve literatürde tanımı ve açıklaması bulunan solunum hastalıkları şunlardır:
Nezle veya grip: Bu iki hastalık birbirine çok benzer. Nezle biraz daha kısa süreli olurken grip birkaç haftaya kadar uzayabilmektedir. Burun mukozasının iltihabı olarak ortaya çıkan bu hastalıklar ağır seyretmeleri halinde ölüme sebebiyet verebilmektedirler. Her ikisi de bulaşıcı hastalıktır.
Verem (TBC): Tüberküloz olarak isimlendirilen bu hastalık akciğer dokusunun iltihaplanması ile oluşmaktadır. Bulaşıcıdır. Bu hastalığa yakalanan kişiler hastalıktan kurtuluncaya kadar çevresinden izole edilmektedir.
Kabakulak: Kulak hastalıklarından olup tükürük bezlerinin iltihaplanmasıyla oluşmaktadır.
Kuşpalazı (Difteri): Boğaz hastalıklarındandır. Yutağın iltihaplanması ile ortaya çıkar.
Bronşit: Akciğerlerdeki bronşları tutan iltihaptan kaynaklanan bir solunum yolu hastalığıdır.
Bronşiyolit (zatürre): Bronşlardan daha küçük yapılar olan ve akciğerde bulunan bronşiyollerin iltihaplanmasıdır.
Menenjit: Nezle ve grip gibi hastalıkların sebep olan virüslerin uzun süre vücuttan atılamaması sonucunda ortaya çıkar. Vücuttan atılamayan bu hastalıkların beyin zarını tutmasına ve iltihap oluşturmasına bağlı olarak gelişir.
Pnömoni (zatürre): Akciğerlerde bulunan alveollerin iltihaplanması olarak ortaya çıkan bir hastalıktır. Solunum yolu ile vücuda giren dış etkenlerin oluşturduğu iltihap hastalığın nedenidir.
Plörezi: Solunum yolu organlarından olan akciğerin iltihaplanmasıdır. Akciğerin etrafındaki zarın iltihabından dolayı ortaya çıkmaktadır. Halk dilinde zatülcenp olarak adlandırılan bir hastalıktır.