Karaciğer Hastalıkları
Karaciğerin, kendini birçok hastalıktan sonra yenileyebilecek dikkate değer bir kapasitesi vardır. Fakat bazı durumlarda, karaciğer geri dönülemez bir biçimde zarar görebilmektedir. Bu durum; kalıtsal anormalliklerin, aşırı alkol ve ilaç kullanımının, kanser ya da hepatite(karaciğer iltihabına) sebep olan bulaşıcı virüslerin sonucunda olabilir.
Hepatit: İki tip Hepatit vardır:
• Akut hepatit – Hepatitin yeni başladığı anlamına gelmektedir.
• Kronik hepatit – Hepatit’in 6 aydan fazla süredir mevcut olduğu anlamına gelmektedir.
Karaciğer hastalıklarının belirtileri birbirinden ayrı, izole ve klinik olarak sessiz,kan testlerinde hızla ilerleyen karaciğer yetmezliğine kadar değişkenlik gösterebilir.Bu farklı seyirler ve klinikler,karaciğer hasarı yapan etkenlerin çok çeşitli olması yanında,karaciğerin rezerv kapastesinin çok geniş olması nedeni ile olası hasarın maskelenmesinden de kaynaklanabilir.Karaciğerin son dönem-ileri hastalığı olan siroz durumunda hastaların % 40 nın yakınması yoktur. Bulgular geliştiğinde gidişat kötüdür.
ABD’de yaklaşık 40.000 nin üzerinde ölümden siroz sorumludur.İleri karaciğer hastalığının kötü gidişatı nedeni ile korunma,erken tanı ve tedavi çok önemlidir.
Karaciğer hastalığında sebep ne olursa olsun ortak klinik belirtiler vardır.Karaciğer hücre kaybı oranına bağlı olarak hastalar, şikayetsiz rastlantısal tespit edilmiş karaciğer kan testleri bozukluğu ile başvurabileceği gibi, yorgunluk, kilo kaybı, iştahsızlık, kötü bellek, konsantrasyon bozukluğu, kadınlarda adet döngüsü bozukluğu, cinsel istek azalması, sarılık, karında şişkinlik gibi yakınmalarla başvurabilir.
Karaciğer hastalığı sebeplerinde hastanın yaşına ve cinsine,sosyoekonomik durumuna göre farklılıklar vardır. 20 Yaş altı hastalarda akut viral hepatitler(hepatit B ve hepatit C sıklıkla) ve genetik bozukluklar sıklıkla sebeptir.Orta yaş hastalarda alkole bağlı karaciğer hasarı, safra yolu hastalığı ve kronikleşmiş viral hepatitler sıktır. 55 Yaş üzerindeki hastalarda ise siroz, safra yolu hastalığı, tümöral sebepler vardır.
Kadın hastalarda ek olarak orta yaş itibari ile otoümmin hepatit ve primerbiliyer siroz daha sıktır.Gebeliğin akut yağlı karaciğeri ve HELP sendromu kadınlarda doğurganlık döneminin ek sebepleridir.
Bazı genetik hastalıklarda aile öyküsü vardır.Karaciğerde demir ve bakır birikimi ile giden karaciğer hastalıkları bu gruptadır.
Alkol kullanımı, kullanım yoğunluğu arttıkça 8-10 yıla yayılan zaman içinde karaciğer yetmezliği geliştirir.Kadın hastalarda daha az alkol dozlarında daha hızlı hastalık gelişimi vardır.
Toplumda, kilo fazlalığı, kanlipid düzeyi yüksekliği,şeker metabolizması bozukluğunda oluşan karaciğer yağlanması siroza ilerleyebilecek, toplumda sıklığı gittikçe artan bir durumdur.
Pek çok ilaç ve kimyasal ya da doğal toksin kalıcı karaciğer hasarı sebebidir.
Karaciğer hastalıklarında tedavi erken dönemde sebebe yönelik farklılık gösterir. Bu tedavi sonuçları hastalığı durdurabileceği gibi geri de döndürebilir. Ancak karaciğerde siroz dediğimiz son dönem hastalık geliştiğinde karaciğer nakli dışında tedavi şansı kalmamaktadır.